سیر معنای آزادی در گفتار و نوشتار امام خمینی (ره)

چکیده: این رساله با روش هرمنوتیکی می کوشد سیر معنای آزادی در گفتار و نوشتار امام خمینی(ره) را در دوره های پیش و پس از انقلاب فهم کند. هرگونه تأویل و شناخت، لحظه ای از یک سنت است، سنتی که تأویل کننده و متن هر دو تابع آن هستند و درست به همین سبب هرگونه تأویل و شناخت، گفتگو یا مبادله ای است که در چارچوب این سنت شکل می گیرد، یعنی مکالمه ای میان گذشته و امروز است که فراتر از نیت مولف و مخاطب و اساساً بنا به منطقی دیگر جریان می یابد. بر این اساس «آزادی منفی، آزادی مثبت و آزادی به مقتضای قانون اسلام» سه مفهومی است که در دو دوره یاد شده در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) محور قرار می گیرد. از این رو، «آزادی منفی» در اندیشه سیاسی امام وجود دارد؛ آثار نوشتاری و گفتاری ایشان پیش از انقلاب از این موضوع حکایت دارد که تلاش برای کسب آزادی و رهایی مردم از بند استبداد و استعمار در اولویت قرار گرفته است. بیانات، خطابه ها و هشدارهای ایشان به گروه ها و نهادهای سیاسی پس از انقلاب مبنی بر در نظر گرفتن مصالح و اقتضائات نظام، تایید کننده این مطلب است که «آزادی منفی» محقق شده و اکنون تلاش برای کسب «آزادی مثبت» در اولویت است. هر چه جلو تر می رویم آزادی مد نظر امام خمینی و رسیدن به آرمان مورد نظر وی آشکارتر می شود، به گونه ای که با تثبیت پایه های نظام، بیشترین واژگان، حول محور «آزادی به مقتضای قانون اسلام» شکل می گیرد.